Sự hài hòa giữa thiên nhiên và kiến trúc nơi đây khiến du khách dù bận rộn đến mấy cũng phải ghé qua nếu đã đến với Huế mộng, Huế mơ.
Những trang sự tích
Cách trung tâm thành phố Huế khoảng 5km về phía Tây, chùa Thiên Mụ nằm trên đồi Hà Khê, tả ngạn sông Hương. Truyền thuyết kể rằng, khi Nguyễn Hoàng vào làm Trấn thủ xứ Thuận Hóa, ông đã đích thân đi xem xét địa thế nhằm chuẩn bị cho mưu đồ mở mang cơ nghiệp, xây dựng giang sơn. Trong một lần rong ruổi dọc bờ sông Hương ngược lên thượng nguồn, ông bắt gặp một ngọn đồi nhô lên bên dòng nước trong xanh uốn khúc, thế đất như hình con rồng đang quay đầu nhìn lại. Hỏi ra mới biết, ngọn đồi này có tên là Hà Khê. Người dân địa phương cho biết, nơi đây ban đêm thường có một bà lão mặc áo đỏ quần lục xuất hiện trên đồi, nói với mọi người! Rồi đây sẽ có một vị chân chúa đến lập chùa để tụ linh khí, làm bền long mạch, cho nước Nam hùng mạnh. Vì thế, nơi đây còn được gọi là Thiên Mụ sơn (núi bà Trời).
Toàn cảnh chùa
Theo đà phát triển và hưng thịnh của Phật giáo xứ Đàng Trong, chùa được xây dựng lại quy mô hơn dưới thời chúa Nguyễn Phúc Chu (1691-1725). Năm 1710, chúa cho đúc chiếc chuông lớn có khắc một bài minh trên đó. Đến năm 1714, chúa lại cho trùng tu chùa với hàng chục công trình kiến trúc quy mô như điện Thiên Vương, điện Đại Hùng, nhà Thuyết Pháp, lầu Tàng Kinh, phòng Tăng, nhà Thiền... nhiều công trình trong số đó đến nay không còn nữa. Ông còn đích thân viết văn bia nói về việc xây dựng các công trình kiến trúc ở đây, ca tụng triết lý của đạo Phật, ghi rõ sự tích Hòa thượng Thạch Liêm, người có công lớn trong việc giúp chúa Nguyễn chấn hưng Phật giáo ở Đàng Trong.
Nghi môn
Với quy mô được mở rộng và cảnh đẹp tự nhiên, ngay từ thời đó, Thiên Mụ đã trở thành ngôi chùa đẹp nhất Đàng Trong. Trải qua bao biến cố lịch sử, chùa từng được dùng làm đàn Tế Đất dưới triều Tây Sơn (khoảng năm 1788), được trùng tu, tái thiết nhiều lần dưới triều nhà Nguyễn.
Năm 1904, một trận bão dữ dội khiến chùa bị hư hại nặng, trong đó đình Hương Nguyện bị sụp đổ. Ba năm sau (1907), chùa được trùng tu. Cuối cùng, chùa Thiên Mụ được tu sửa lớn một lần nữa vào cuối năm 1957. Lần này, phần lớn các bộ phận kiến trúc trong điện Đại Hùng đều được thay thế bằng bê -tông giả gỗ.
Những công trình nghệ thuật độc đáo
Toàn bộ công trình kiến trúc của chùa đều nằm trên một ngọn đồi hình chữ nhật chạy theo hướng Bắc Nam. Chùa được bao bọc bởi khuôn tường thành xây bằng đá mang hình dạng một con rùa đang uống nước.
Đường lên chùa
Bước lên chừng hơn chục bậc xây bằng gạch là qua cổng chùa, với tháp Phước Duyên hình bát giác cao 7 tầng (21m). Số 7 là con số linh của đạo Phật. Trong tháp có hệ thống bậc thang xây cuốn từ dưới lên trên, chỉ trừ giữa tầng thứ 6 và tầng thứ 7 là phải dùng thang di động bằng gỗ và cửa với chìa khoá đặc biệt, vì ở tầng trên cùng xưa kia có thờ tượng Phật bằng vàng.
Tháp Phước Duyên
Một tác phẩm nghệ thuật bằng đồng là chiếc chuông cao 2,5m, đường kính 1,4m, nặng 2.025kg. Mặt trên quả chuông có 8 chữ Thọ khắc theo lối chữ triện, ở giữa thân chuông chia làm 4 khoảng, khắc bài viết của chúa Nguyễn Phúc Chu và chạm nổi những hình ảnh long, vân, nhật, tinh, ở phần dưới khắc hình bát quái và thủy ba.
Đại hồng chung
Bia thời chúa Nguyễn Phúc Chu là tấm bia đá thanh khá lớn, cao 2,6m, rộng 1,25m, dựng trên lưng một con rùa bằng đá cẩm thạch dài 2,2m, rộng 1,6m, đều được khắc chạm uyển chuyển, tinh vi.
Bia cổ (năm 1715)
Điện Đại Hùng là ngôi điện chính trong chùa, cũng là một công trình kiến trúc đồ sộ nguy nga. Trong lần trùng tu năm 1957, ngoại trừ hệ thống rui và đòn tay, còn tất cả cột, kèo, băng, bệ... đều được đổ bê -tông và phủ bên ngoài một lớp sơn giả gỗ. Trong điện, ngoài những tượng Phật bằng đồng sáng chói, còn treo một cái khánh đồng khá lớn chạm hình nhật nguyệt, tinh tú và khắc những dòng chữ cho biết khánh này do một vị quan người Quảng Trị là Trần Đình ân thuê đúc năm 1677 để cúng cho chùa. Ngoài ra, còn có một bức hoành phi bằng gỗ sơn son thiếp vàng do tự tay chúa Nguyễn Phúc Chu ngự đề năm 1714.
Ngôi Chánh điện
Điện Phật
Đình Hương Nguyên cũ là một trong những công trình kiến trúc bằng gỗ rất đặc biệt của thời vua Thiệu Trị (1841-1847), hiện chỉ bảo lưu được bộ sườn. Đình Hương Nguyên được xây trước mặt tháp Phước Duyên. Trong trận bão năm Thìn (1904), đình bị đổ. Để cho không gian tại đây được thoáng, sau đó người ta đã đem ngôi đình cũ vào dựng lại tại nền điện Di Lặc xưa để thờ Đức Địa Tạng. Đây là nguyên mẫu một ngôi nhà tứ giác độc đáo của 150 năm trước. Đứng trong nhà nhìn lên, chúng ta thấy hình bát quái được cấu trúc khéo léo ở nóc.
Điện thờ Quan Âm
Điện thờ Địa Tạng
Nhà khách
Trong khuôn viên chùa là một vườn hoa được chăm sóc vun trồng hàng ngày. ở đó, hòn non bộ của vị tổ nghề hát tuồng Việt Nam Đào Tấn được đặt gần chiếc xe ô tô - di vật của cố Hòa thượng Thích Quảng Đức để lại trước khi châm lửa tự thiêu phản đối chính sách đàn áp Phật giáo của chế độ Ngô Đình Diệm năm 1963. Cuối khu vườn là khu mộ tháp của cố Hòa thượng Thích Đôn Hậu, vị trụ trì nổi tiếng của chùa Thiên Mụ, người đã cống hiến cả cuộc đời mình cho những hoạt động ích đạo giúp đời.
Chiếc xe Austin đưa Bồ tát Thích Quảng Đức vị pháp thiêu thân
Tháp mộ Hòa thượng Thích Đôn Hậu
Sông Hương nhìn từ tháp Phước Duyên
Dòng sông Hương thanh khiết uốn mình trước chùa như để rửa sạch bụi đời cho tâm hồn và thể xác những người tìm về cửa Phật. Tiếng chuông chùa như linh hồn của Huế, vang vọng mãi theo dòng nước sông Hương và đọng mãi trong lòng mỗi du khách phương xa khi đến Huế. Những cảm nhận kỳ diệu ấy chỉ có được mỗi khi đến với chùa Thiên Mụ, nơi không chỉ là niềm tự hào của người Huế mà còn là ngôi quốc tự nổi tiếng của đất nước ta.
Nguyễn Lê
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét