Bố thí cao thượng

Có một hành khất đến trước cửa nhà, xin tiền mẹ tôi. Người hành khất này thật đáng thương, cánh tay phải không còn, còn chăng là một tay áo trống không lắc lư theo từng bước chân nặng nề, khiến ai nhìn thấy đều phải động lòng. Với dáng vẻ như thế, tôi nghĩ rằng mẹ tôi sẽ không ngần ngại cho người ấy chút tiền, không ngờ mẹ lại chỉ vào đống ngói trước nhà bảo người hành khất: “Ông giúp tôi chuyển đống ngói này ra sau nhà nhé!”

Người hành khất không mấy vui lòng lên tiếng: “Tôi chỉ có một cánh tay, sao bà còn nhẫn tâm bảo tôi dời ngói. Không muốn cho thì thôi, hà tất phải làm khó tôi?” Mẹ vẫn điềm tĩnh, cúi người nhắc tấm ngói lên. Mẹ cố ý chỉ làm việc bằng một cánh tay, dời xong một chuyến mới bảo người hành khất: “Ông xem, chỉ với một cánh tay cũng có thể làm việc. Tôi có thể làm, ông sao không thể làm?” Người hành khất ngẩn người ra, nhìn mẹ bằng một ánh mắt khác thường, nghẹn ngào không nói nên lời, cuối cùng khom người xuống, dùng một cánh tay duy nhất nhắc bổng tấm ngói lên, mỗi lần chỉ có thể nhắc được hai tấm.

Cứ thế người ấy làm suốt cả hai tiếng đồng hồ, mệt thở phì phò như trâu rống, bụi bặm bám đầy cả mặt, từng nhúm tóc bị mồ hôi làm ướt sũng bện chặt vào trán. Mẹ trao cho người hành khất một chiếc khăn tay trắng như tuyết. …người ấy đưa tay đón lấy, cẩn thận lau một lượt lên mặt và cổ, chiếc khăn trắng trở nên đen sậm. Mẹ lại lấy ra 20 đồng nhân dân tệ đưa cho. Người hành khất giơ cả hai tay ra đón nhận, vô cùng cảm động bảo mẹ rằng: “Cám ơn bà.” Mẹ tôi đỡ lời: “Không cần cám ơn tôi, đây là tiền do công sức của ông làm ra.” Người hành khất cúi rạp người xuống chào mẹ rồi ra đi.

Qua nhiều ngày sau, lại có một hành khất khác đến trước cửa nhà tôi, xin tiền mẹ. Mẹ lại bảo hành khất dời đống ngói sau nhà ra phía trước, và như cũ trả cho người ấy 20 đồng nhân dân tệ. Tôi không hiểu bèn hỏi mẹ: “Lần trước, mẹ bảo người hành khất dời đống ngói từ nhà trước ra nhà sau, lần này lại bảo dời từ nhà sau ra nhà trước. Rốt cuộc mẹ muốn để đống ngói ở nhà sau hay nhà trước?” Mẹ ôn tồn bảo: “Đống ngói này để ở nhà trước hay nhà sau đều như nhau.” “Thế thì không cần phải dời nữa.” Mẹ xoa xoa đầu tôi bảo: “Đối với hành khất mà nói, dời ngói hay không dời ngói khác nhau rất xa.” Từ đó về sau còn đến tiếp thêm vài người hành khất nữa, và đống ngói ở nhà tôi lại được dịp đi du lịch từ nhà trước ra nhà sau, từ nhà sau ra nhà trước.

Mấy năm sau, một hôm có một người ăn mặc rất sang trọng lịch sự tìm đến nhà tôi. Người ấy mặc đồ vét, đi giầy tây, phong thái hơn người, giống hệt một số đại gia thường xuất hiện trên tivi. Chỉ tiếc một điều là vị đại gia này chỉ có một cánh tay trái, tay phải chỉ là một ống tay áo trống không phất phơ trong gió. Vị đại gia dùng một cánh tay độc nhất siết chặt tay mẹ tôi, cảm kích cúi người xuống: “Nếu như không có bà, thì bây giờ tôi vẫn còn là một kẻ ăn xin; nhờ năm ấy bà bảo dời ngói, nên hôm nay tôi mới có thể trở thành Chủ tịch Hội đồng quản trị của một công ty.” Mẹ tôi thối thoái thác: “Đây đều là do công sức của ông làm ra.” Vị chủ  tịch một tay muốn mẹ tôi cùng cả gia đình chuyển đến thành phố ở, làm người thành phố, sống những ngày vui vẻ. Mẹ tôi từ chối: “Chúng tôi không thể nhận sự giúp đỡ của ông.” “Vì sao vậy?” “Vì nhà chúng tôi ai cũng có đủ hai tay.” Vị chủ tịch vẫn kiên trì nài nỉ; “Tôi đã mua cho bà một căn nhà đầy đủ tiện nghi.” Mẹ tôi cười bảo: “Vậy ông hãy tặng lại căn nhà đó cho người nào ngay cả một cánh tay cũng không còn!”

Bát Nhã
trích dịch từ báo Lao Động Quảng Châu

Nguồn: tuvienhuequang.com